قواعد درس پنج عربی سال سوم تجربی-ریاضی

مبحث تمییز

تمییز:اسمی است نکره،جامد،مفرد ومنصوب که از کلمه یا جمله ماقبل خود رفع ابهام می نماید

مانند:حَسُنَ التلمیذُ أدباً.هو اکثرُ منَی اجتهاداً

. تمیز تمیز

ویژگی های تمییز

1-  اسم

2-  نکره

3-  جامد

4-  مفرد

5-  منصوب ازکلمه یا جمله ی ماقبل خود رفع ابهام می کند.

6-  درمعنی) ازلحاظ،ازجهت،ازنظر،از....(ترجمه می شود.  

انواع تمییز

تمییزنسبت:که ازجمله ماقبل خود رفع ابهام می کند که هرگاه بعد از موارد زیراسم نکره،منصوب بیاید تمییز نسبت است که عبارتند:

الف:فعل هایی مانند: طابَ (نیکوشد)، تَقَّدمَ (پیشرفتکرد) زادَ(زیاد شد)، اِزدادَ(زیاد شد)، یزدادُ(زیاد می شود)، مَلاََ(پرشد)، اِمتلا(پُرشد)، یمتَلی(پرمی شود (، کَثُرَ)زیادشد( ، حَسُنَ(خوب شد)، کَفَی(کافی است)، اشتهر(مشهورشد)

رَتَّبَ ) مرتب کرد)، فَجَّرَ(شکافت) و...

اگر بعدشان اسم منصوب بیاید تمییزاست.

مانند:اِمتلاَ قلبی ایماناً

. فعل تمییزنسبت ومنصوب

یَزدادُ المسلمونَ اتّکالاً علی أنفسِهم

. فعل تمییزنسبت ومنصوب

ب: بعدازاَفعَل تفضیل، اسم منصوبی بیاید تمییزاست

مانند: العماءُ أجَلُّ النّاسِ قدراً (دانشمندان گرانقدرترین مردم اند)

. بروزن اَفعل تمییزنسبت

ج:بعد از دو کلمه ی «خیر»و«شر»به معنی (خوبتر)و(بدتر (باشد هرگاه اسم منصوب بیاید تمییز است

مانند:هَوَشَّرُّ النّاسِ خُلقاً (اوبد اخلاق ترین مردم است)

. تمییزنسبت تمیزنسبت

2- تمییزمفرد:که ازکلمه ماقبل خود رفع ابهام می کند که بعد ازموارد زیرهرگاه اسم نکره،منصوب بیاید تمییزاست

عبارتند از:

الف:بعد از پیمانه:کوب، قدح، کَأس،

مانند:شَرِبتُ کوباً لبناً (یک فنجان شیرنوشیدم)

. پیمانه تمییزمفرد

ب:بعدازمساحت(متر،هکتار)

مانند:اشتری الابُ هکتاراً أرضاً) پدر یک هکتار زمین خرید(

. مساحت تمییزمفرد

ج:بعد از وزن) کیلو،مثقال(

مانند: کیلواً تُفاحاً) یک کیلو سیب خریدم(

. وزن تمییزمفرد

د:بعد ازعدد) یعنی معدود اعداد تمییزهستند(

مانند: رایتُ أحدَعشرَ کوکباً) یازده ستاره دیدم(

. عدد تمییزمفرد

نکات مهّم تمییز

1-  هرتمییزی دراصل یکی ازنقشهای(مبتدا،فاعل،مفعول) را داشته باشد.اصل تمییز چیست؟

1-  مبتدا 2- فاعل 3- مفعول

روش تشخیص اصل تمییز

1-  اگرجمله ای که تمییزدرآن است ،جمله اسمیه باشد،اصل تمییزمبتدا است.

جمله اسمیه:

التلمیذُ اکثرُمنّی اجتهاداً اصل تمییز اجتهادُ التلمیذ اکثرُمنّی

مبتدا تمیز

(تلاش این دانش آموزازمن بیشتراست)

2-  اگرجمله ای که درآن تمییزاست جمله ای فعلیه باشد و اینکه قبل ازتمییز،نقش مرفوع باشد،اصل تمییز،فاعل است

جمله فعلیه:

حَسُنَ التلمیذُ خُلقاً اصل تمییز حَسُنَ خلقُ التلمیذِ

. فاعل تمییز

. (خلق ومنش دانش آموزنیکوشد)

3-  درجمله ای که تمییزدرآن است،جمله ی فعلیه بوده و فعل جمله متعدّی باشد ویا اینکه قبل ازتمییز نقش منصوب باشد،اصل تمییز،مفعول است

جمله فعلیه:

فَجَّرنا الارضَ عیوناً اصل تمییز فَجَّرناعیونَ الارضِ.

. مفعول تمییز

. (چشمه های زمین راشکافتیم)